Jaarlijkse update en studie: Het cumuleren van mandaten sinds 2004 (partij, gemeenschap, beleidsniveau,...)

Het is een gewoonte geworden, 9 jaar al bericht Cumuleo rond midden augustus over de nieuwe lijsten met mandaten, functies en beroepen die werden bekend gemaakt door het Rekenhof.

Cumuleo deelt echter mee dat het dit jaar de laatste keer zal zijn



Inbreuk op de aangifte van mandaten: 145 (21 inbreuken meer dan vorige jaar)

Inbreuken op de aangifte van vermogen: 72 (24 inbreuken meer dan vorige jaar)

In het totaal zijn het 170 verschillende mandatarissen die nagelaten hebben hun verklaring in te dienen bij het Rekenhof (Pascale Peraïta,...). Alle details vind je op https://www.cumuleo.be/nl/mandataris-in-gebreke/




In samenwerking met Edouard Francq, die bij Cumuleo een stage deed in het kader van zijn Master Politieke Wetenschappen aan de UCL, heeft Cumuleo een studie klaar over het cumuleren van mandaten in België sinds 2004. De volledige studie is te vinden op https://www.cumuleo.be/Analyse-du-cumul-de-mandats-en-Belgique.pdf (in het Frans)

Na theoretische beschouwingen (definities, juridisch kader, argumenten voor en tegen cumul,...) biedt de studie een analyse op basis van meer dan 100 miljoen data van Cumuleo.

Hieronder vind je een samenvatting van de belangrijkste resultaten.


1- Franstaligen tegenover Nederlandstaligen


Als de Franstaligen meer mandaten cumuleren dan de Nederlandstaligen (gemiddeld 7,56 t.o. 6,66), toont een verdere analyse aan dat het verschil hoofdzakelijk komt door het aantal onbezoldigde mandaten (4 aan de Franstalige kant, 3,14 voor de Nederlandstaligen).

Voor de bezoldigde mandaten is er geen significant verschil tussen het zuiden en het noorden van het land (3,57 - 3,51).








2- In welke partijen cumuleert men het meest ?


In de top 5 van de partijen die het meeste mandaten cumuleren vinden we 4 Franstalige partijen: PS, MR, cdH en DéFI. De sp.a vervolledigd dit klassement en staat op de 3e plaats. Dat betekent dat van de 10 partijen die in de studie opgenomen werden, slechts 1 Franstalige partij zich in de onderste helft van het klassement bevindt, namelijk Ecolo.

Algemeen is het in de PS dat het meest gecumuleerd wordt (8,13) met een uitgesproken verschil wat de onbezoldigde mandaten betreft (4,47). De sp.a staat bovenaan wat betreft de partijen waar men het meest bezoldigde mandaten cumuleert (3,75). Ze wordt op de hielen gevolgd door de PS (3,67), MR (3,63), DéFI (3,6), Open VLD (3,56) en CD&V (3,5).

Aan de andere zijde voegt de N-VA zich bij Ecolo en Groen in het trio partijen die het minst bezoldigde mandaten cumuleren. Open VLD vormt dan weer samen met Ecolo en Groen het trio partijen waarin het mist onbezoldigde mandaten worden gecumuleerd.


Alle mandaten, ambten en beroepen:


BEZOLDIGDE mandaten, ambten en beroepen:


ONBEZOLDIGDE mandaten, ambten en beroepen:




3- Focus op de cumuls van de parlementairen (kamerleden en senatoren)


In dit deel van de studie komen twee elementen naar voren:

⇒ In de periode 2004 tot 2016 stelt men een lichte daling vast van het aantal gecumuleerde mandaten door de volksvertegenwoordigers. De Vlaamse parlementaire gaan tegen de trend in met een groei in het aantal cumuls.

⇒ Mettertijd ontstaat er een samengroeien van 9 mandaten voor de parlementairen. Enkel de Belgische vertegenwoordigers in het EP en de gedeputeerde van de Duitstalige gemeenschap vormen een aparte groep met +/- 6 gecumuleerde mandaten.





4- Hoe zit het op het niveau van de ministers?


Op het niveau van de federale regering wordt het meest gecumuleerd. Dit geldt evenzeer voor alle mandaten zonder onderscheid als voor de bezoldigde of onbezoldigde mandaten. De Duitstalige regering is de beste leerling; haar leden cumuleren weinig bezoldigde mandaten (gemiddeld 1,52).


Alle mandaten, ambten en beroepen:


BEZOLDIGDE mandaten, ambten en beroepen:


ONBEZOLDIGDE mandaten, ambten en beroepen:




5- Op het niveau van de provincies explodeert de teller voor de cumuls


Op het provinciaal niveau wordt het meest gecumuleerd. De provinciale gedeputeerden gaan tot het gelijktijdig uitoefenen van gemiddeld 20,65 mandaten, functies en beroepen. Zij staan aan de leiding voor de bezoldigde mandaten (5,8) an voor de onbezoldigde (14,84). De gouverneurs zijn ook gevonden voor de cumul (11,62) maar zij cumuleren slechts 1,93 bezoldigde mandaten tegenover 9,71 onbezoldigde.

De burgemeesters cumuleren gemiddeld 8,94 mandaten (4,2 bezoldigd en 4,76 onbezoldigd) gevolgd door de schepenen met een gemiddelde van 6,42 mandaten (3,05 bezoldigd, 3,37 onbezoldigd).

Alle mandaten, ambten en beroepen:


bezoldigde mandaten, ambten en beroepen:


ONBEZOLDIGDE mandaten, ambten en beroepen:






In het vooruitzicht van de verkiezingen van 14 oktober 2018 heeft Cumuleo haar lokale zoekmachine verbeterd. Met één click kan je de situatie van de mandatarissen van je gemeente of provincie visualiseren. Je kan ook een klassement opmaken van de mandatarissen volgens het aantal cumuls.

Deze toepassing vind je op https://cumuleo.be/nl/geografisch-zoeken.php




Zoals in het begin reeds gezegd, is dit een uitzonderlijk jaar want het is de laatste maal de Cumuleo de aangifte van de mandaten verspreidt midden augustus.

Er is immers een wetsvoorstel in de slotfase van behandeling in het federaal parlement dat tot gevolg zal hebben dat de volgende verklaringen bekend zullen worden elk jaar in februari voor de mandaten uitgeoefend twee jaar voordien. De mandaten uit 2018 zullen dus bekend worden in februari 2020.

De reden voor dit uitstel is dat de nieuwe aangiften ook de vergoedingen zullen opnemen, conform de aanbevelingen van de GRECO (Groep van Staten tegen Corruptie) aan de Belgische overheden in 2014. Om de mandaathouders toe te laten hun verklaring in te vullen op basis van hun fiscale fiches, hebben de volksvertegenwoordigers hen een bijkomende termijn toegestaan en daardoor de publicatie in het Staatsblad met 6 maanden verlaat.

Het toepassen van de aanbevelingen van de GRECO is op zich een goede zaak maar het uitstel van de publicatie is te betreuren. Immers, het belangrijkste reden van de aangifte van de mandaten is de strijd tegen belangenconflicten. De termijn van bijna 2 jaar tussen het mandaat en de aangifte is er over.